Bo?anma Davas?nda ?lk Duru?ma: Sizi Ne Bekliyor ve Ne yapmal?s?n?z?

[472] Tekin Ak?ll?o?lu, “Uluslararas? ?nsan Haklar? Kurallar?n?n ?ç Hukuktaki Yeri ve De?eri”, ?nsan Haklar? Merkezi Dergisi (Ankara Ünivermostbet giris Siyasal Bilgiler Fakültesi ?nsan Haklar? Ara?t?rma ve Uygulama Merkezi Yay?n?), C. I, Sy. [354]  Soru?turmada yap?lacak i?lemler konusunda geni? bilgi için bkz. [317] Bu konu üçüncü bölümde ayr?nt?l? olarak incelenecektir. [245] Madde 21 – Bu kanuna göre ?ahsi hürriyeti tahdit eden cezalar a??r hapis ve hapis ve k?sa hapistir. [243] Madde 16 – “Uzman jandarmalar?n a?a??da yaz?l? herhangi bir durumun ortaya ç?kmas? halinde Jandarma Genel Komutan?n?n onay? ile ili?kileri kesilir. [117] “Firar” ve “kaçma” ayn? manalara gelir (Ejder Y?lmaz,; Hukuk Sözlü?ü, 4. Bask?, Ankara 1992, s.285). AsCK’da “firar” kavram? kullan?lmakta iken, 477 SK’da “kaçma” kavram? kullan?lm??t?r.

• 113  ; Örne?in, 657 SK’da “yer de?i?tirme cezas?” ad? alt?nda bir disiplin cezas? yokken, 2802 say?l? Hâkimler ve Savc?lar Kanununda bu tür bir ceza türüne yer verilmi?tir.
• Oda hapsi disiplin cezas? “yasan?n koydu?u bir yükümlülü?ün yerine getirilmesini sa?lamak” için tutulma olarak kabul edilemez.
• Aksi takdirde Onur Kurulu taraf?ndan karar verilmemi? say?l?r.

Derneklerin, görev alanlar?na ili?kin konularda kamu kurum ve kurulu?lar?yla i?birli?i yapabilmesi, ortak bir projenin yürütülmesi ?eklinde olur. Ancak, 5072 say?l? Dernek ve Vak?flar?n Kamu Kurum ve Kurulu?lar? ile ?li?kilerine Dair Kanun hükümleri sakl?d?r. Projelerin, toplumun ihtiyaç ve sorunlar?na yönelik çözümler üretecek ve toplumsal geli?meye katk? sa?layacak nitelikte olmas? ?artt?r. Yap?lacak protokol çerçevesinde, projenin yürütülmesinden sorumlu olan, kamu kurum ve kurulu?u ile derne?in e?it say?da temsilcilerinden olu?an ve tercihen koordinatörlü?ünü dernek temsilcilerinden birinin yapt??? bir proje yönetim grubu olu?turulur. Protokolde, proje yönetim grubunda proje sayman? olarak dernek sayman?n?n yer almas? zorunludur. Gerekli görülen hallerde protokol, proje ve di?er belgelerin bir örne?inin sivil toplumla ili?kiler birimine verilmesi istenir. Sand???n ba?l? oldu?u derne?in genel kurulu, yönetim kurulu veya denetim kurulu, sand???n denetimini her zaman yapabilir. Dernek ve sand?k denetim kurullar? en az y?lda bir kez olmak üzere sand?k hesap ve faaliyetlerinin denetimini yapmakla görevli ve yetkilidir. Denetim sonuçlar? bir rapor halinde sand?k genel kurulu ve topland???nda dernek genel kuruluna sunulur. Sand?k yönergesinin mülki idare amirli?ine bildirilmesinden itibaren alt? ay içinde sand?k genel kurulunun toplanmas? ve sand?k organlar?n?n olu?turulmas? zorunludur. Sand?k organlar?n?n olu?turulmas?na kadar, sand?k i?lemlerini yürütmeye dernek yönetim kurulu yetkilidir.

Disiplin cezas?n?n yok hükmünde say?lmas?n?n do?al sonucu olarak ceza karar? özlük dosyas?ndan ç?kar?lamaz. Mahkeme karar?n?n infaz? söz konusu karara ?erh verilmek suretiyle yerine getirilir. Maddesindeki; “…?dare ki?i hürriyetinin k?s?tlanmas? sonucunu do?uran bir müeyyide uygulayamaz.” genel ilkesinden sonraki “Silahl? Kuvvetlerin iç düzeni bak?m?ndan bu hükme kanunla istisna getirilebilir.” hükmü yasama organ?na izin veren bir düzenlemedir. Ba?ka bir ifadeyle yasama organ?, AsCK’daki disiplin amirlerine oda hapsi cezas? verebilme yetkisini düzenleyen hükümleri yürürlükten kald?rd??? taktirde, Anayasaya ayk?r?l?k söz konusu olmayacakt?r. Görüldü?ü üzere yukar?da serdedilen Anayasa hükmü ile aç?kça “temel hak ve özgürlüklere ili?kin milletleraras? andla?malarla kanunlar?n” çeli?mesi halinde hangisine üstünlük tan?naca?? düzenlenmi?, Anayasa hükmü ile milletleraras? andla?ma hükmünün çeli?mesi durumu kapsama al?nmam??t?r. Bu de?i?iklik öncesi uyar? ve k?nama cezalar?na kar?? yarg? yolu 657 SK’nun 136. Bu hükmün iptali için yap?lan bir ba?vuru sonucu  Anayasa Mahkemesi,  uyar? ve k?nama cezalar?na kar?? yarg? yolunu bizzat Anayasan?n 129. Maddesinin kapatt???n? belirterek Anayasaya ayk?r?l?k görmemi?tir[731]. Maddesinin üçüncü f?kras?nda “ uyarma ve k?nama cezalar?yla ilgili olanlar hariç, disiplin kararlar? yarg? denetimi d???nda b?rak?lamaz” denmektedir.

E?er ikinci fail, tahrike kap?larak söz konusu suçlar? i?lemeye te?ebbüs etmi?se, tahrikçinin fiili askeri cürüm olacakt?r[51]. Yönetim Kurulu taraf?ndan dosyan?n gönderildi?i tarihten itibaren disiplin soru?turmas? yap?lan Cemiyet Üyesi hakk?nda Onur Kurulu taraf?ndan 60 gün içinde karar verilmelidir. Aksi takdirde Onur Kurulu taraf?ndan karar verilmemi? say?l?r. Bu durumda Yönetim Kurulu Onur Kurulu taraf?ndan karar verilmesi gereken tarihten itibaren 15 gün içinde karar verir. Yönetim Kurulu taraf?ndan üye hakk?nda Disiplin soru?turmas?n?n aç?lmas? karar? verildi?i tarihinden itibaren üç gün içinde disiplin soru?turmas? haz?rl?k dosyas? Onur Kuruluna gönderilir. Toplam onursal üye say?s? as?l üye say?s?n?n yüzde üçünü a?amaz. ?dari i?lemler hukuka uygunluk karinesinden yararland?klar?ndan idari i?lemlere kar?? dava aç?lmas? idari i?lemlerinin yürütmesini durdurmaz. Ancak aç?lacak iptal davas?nda yürütmenin durdurulmas? karar? verilirse bu durumda i?yeri dava sürerken de faaliyetlerine devam edebilir. Bu durumda karar?n tebli?i tarihinden itibaren 30 gün içerisinde idareye ba?vuru hakk? bulunmakla birlikte idareye ba?vuru yapmak dava açmak için bir ön ko?ul niteli?inde de?ildir.

Maddelerini birlikte yorumundan ç?kan sonuç, insan haklar?na ili?kin uluslararas? andla?malar?n, uluslar-üstü hukuk kural? olarak, Türk hukuk düzeninde de en üstte yer ald???d?r. Ba?ka bir ifadeyle, Türk hukuk düzeninde kurallar kademelenmesinde, Avrupa insan haklar? hukuku ve bu nitelikteki insan haklar? belgeleri anayasaüstü de?er ta??r”[473]. Maddesinde ayn? suçtan iki kez yarg?lanmama ve cezaland?r?lmama hakk? düzenlenmi?tir. Son f?kras?nda sözle?menin 15.maddesine göre bu hakk?n s?n?rland?r?lamayaca?? belirtilmi?tir. Buna göre evlilik süresince ve evlili?in sona ermesi durumunda, kendi aralar?nda ve çocuklar? ile ili?kilerinde e?lerin haklar ve sorumluluklardan e?it ?ekilde yararlanacaklar? belirtilmi?tir. Daval? Devletin Mahkeme’nin zorunlu yarg? yetkisini kabul etmi? olmas? halinde, Komisyon ve/veya ilgili Sözle?meci Devlet, raporun Bakanlar Komitesine gönderildi?i tarihten itibaren üç ay içinde davay?, nihai ve ba?lay?c? bir karar vermesi için Mahkeme’nin önüne getirebilirdi. Bireyler, davalar?n? Mahkeme’nin önüne getirme hakk?na sahip de?ildi. Bir davan?n Mahkeme’nin önüne getirilmemi? olmas? halinde, Bakanlar Komitesi Sözle?me’nin ihlal edilip edilmedi?ine karar verir ve uygun görürse ma?dura “adil kar??l?k” ödenmesine hükmederdi. Bakanlar Komitesi ayr?ca, Mahkeme’nin sonkararlar?n?n yerine getirilmesini izlemekle görevliydi. Yukar?daki nedenlerle  okuldan ç?kar?lan ö?rencilerle ilgili yüksek disiplin kurulu karar?, ilgili Kuvvet komutan?n?n onay? ile kesinle?ir.